Thursday, 28 December 2017

Etruscan shrew (Suncus etruscus) Νανομυγαλή - Cyprus


Family: Soricidae


The Etruscan shrew (Suncus etruscus), also known as the Etruscan pygmy shrew or the white-toothed pygmy shrew is the smallest known mammal by mass, weighing only about 1.8 grams (0.063 oz) on average (The bumblebee bat is regarded as the smallest mammal by skull size and body length).

The Etruscan shrew has a body length of about 4 centimetres (1.6 in) excluding the tail. It is characterized by very rapid movements and a fast metabolism, eating about 1.5–2 times its own body weight per day. It feeds on various small vertebrates and invertebrates, mostly insects, and can hunt individuals of the same size as itself. These shrews prefer warm and damp climates and are widely distributed in the belt between 10° and 30°N latitude stretching from Europe and North Africa up to Malaysia. They are also found in the Maltese islands, situated in the middle of the Mediterranean sea. Although widespread and not threatened overall, they are generally uncommon and are endangered in some countries.

The Etruscan shrew has a slender (not truncated) body, with a length between 3 and 5.2 cm (1.2 and 2.0 in) excluding the tail, which adds another 2.4 to 3.2 cm (0.94 to 1.26 in). The body mass varies between 1.3 g (0.046 oz) and 2.5 g (0.088 oz) and is usually about 1.8 g (0.063 oz). In comparison, the related Greater White-toothed Shrew can be twice as long and weighs four to five times more. The head is relatively large, with a long, mobile proboscis, and the hind limbs are relatively small. The ears are relatively large and protuberant. The Etruscan shrew has a very fast heart beating rate, up to 1511 beats/min (25 beats/s) and a relatively large heart muscle mass, 1.2% of body weight. The fur color on the back and sides is pale brown, but is light gray on the stomach. The fur becomes denser and thicker from fall through the winter. The shrew usually has 30 teeth, but the 4th upper intermediate tooth is very small (rudimentary), and is absent in some individuals. Near the mouth grow a dense array of short whiskers, which the shrew actively uses to search for prey, especially in the night. Dimorphism in body features between males and females is absent

Etruscan shrews live alone, except during mating periods. Their lifespan is estimated at typically around two years, but with a large uncertainty. They protect their territories by making chirping noises and signs of aggressiveness. They tend to groom themselves constantly when not eating, and are always moving when awake and not hiding. The hiding periods are short, and typically last less than half an hour. Clicking sounds are heard when these shrews are moving, which cease when they rest. The shrews are more active during the night when they make long trips; during the day, they stay near the nest or in a hiding place. They reach their maximum level of activity at dawn.

The movements of the Etruscan shrew are rapid, with a rate of about 780 min−1 (13 s−1). In cold seasons and during shortages of food, the shrews lower their body temperatures down to about 12 °C (54 °F) and enter a state of temporary hibernation to reduce energy consumption. Recovery from this state is accompanied by shivering with the frequency of about 3500 min−1 (58 s−1). This induces heating, with the rate up to 0.83 °C/min, which is among the highest values recorded in mammals; the heart rate increases exponentially with time from 100 to 800–1200 beats/min, and the respiratory rate rises linearly from 50 to 600–800 beats/min.

Etruscan shrews mate primarily from March to October, though they can be pregnant at any time of the year. Pairs usually form in the spring and may tolerate each other and their young for some time at the nest. The gestation period is 27–28 days, and they have 2–6 cubs per litter. Cubs are born naked and blind, weighing only 0.2 g (0.0071 oz). After their eyes open at 14 to 16 days old, they mature quickly. The mother usually moves the young when they are 9 to 10 days old and if disturbed leads them by caravanning them to a new location. The young Etruscan shrews are weaned at 20 days old. By three to four weeks of age, the young are independent and are soon sexually mature

The Etruscan shrew inhabits a belt extending between 10° and 40°N latitude across Eurasia. In Southern Europe, it has been found in Albania, Bosnia and Herzegovina, Bulgaria, Croatia, Cyprus, France, Macedonia, Malta, Montenegro, Greece, Italy, Portugal, Slovenia, Spain, and Turkey, with unconfirmed reports in Andorra, Gibraltar and Monaco; it has been introduced by humans to some European islands, such as Canary Islands.

The shrew also occurs in North Africa (Algeria, Egypt, Libya, Morocco, Tunisia) and around Arabian Peninsula (Bahrain, Israel, Jordan, Lebanon, Oman, Syria, and Yemen including Socotra). In Asia, it was observed in Afghanistan, Azerbaijan, Bhutan, China (Gengma County only), Burma, Georgia, India, Iran, Iraq, Kazakhstan, Laos, Malaysia (Malaysian part of Borneo island), Nepal, Pakistan, Philippines, Sri Lanka, Tajikistan, Thailand, Turkey, Turkmenistan and Vietnam. There are unconfirmed reports of the Etruscan shrew in West and East Africa (Guinea, Nigeria, Ethiopia) and in Armenia, Brunei, Indonesia, Kuwait and Uzbekistan.

Overall the species is widespread and not threatened, but its density is generally lower than of the other shrews living in the area. In some regions it is rare, especially in Azerbaijan, Georgia (included into the Red Book), Jordan and Kazakhstan (Red Book).

The Etruscan shrew favors warm and damp habitats covered with shrubs, which it uses to hide from predators. Areas where open terrain such as grasslands and scrub meet deciduous forests are usually inhabited. It can be found at sea level but is usually confined to the foothills and lower belts of mountain ranges, though has been found up to 3,000 m (9,800 ft) above sea level.[9] It colonizes riparian thickets along the banks of lakes and rivers, as well as human-cultivated areas (abandoned gardens, orchards, vineyards, olive groves and edges of fields). The shrew, however, avoids intensively cultivated areas, as well as dense forests and sand dunes. It is poorly adapted to digging burrows, so arranges its nests in various natural shelters, crevices and others' uninhabited burrows. They frequent rocks, boulders, stone walls and ruins, darting quickly in and out between them

Because of its high ratio of surface area to body volume, the Etruscan shrew has an extremely fast metabolism and must eat 1.5–2.0 times its body weight in food per day. It feeds mostly on various invertebrates, including insects, larvae and earthworms, as well as the young of amphibians, lizards and rodents, and can hunt prey of nearly the same body size as itself. It prefers species with a soft, thin exoskeleton, so it avoids ants when given a choice. Grasshoppers, where common, are often regular prey. It kills large prey by a bite to the head and eats it immediately, but takes small insects back to its nest. When hunting, the Etruscan shrew mostly relies on its sense of touch rather than vision, and may even run into its food at night.

The largest threat to Etruscan shrews originates from human activities, particularly destruction of their nesting grounds and habitats as a result of farming. Etruscan shrews are also sensitive to weather changes, such as cold winters and dry periods. Major predators are birds of prey, especially owls.
From https://en.wikipedia.org/wiki/Etruscan_shrew

Photos by George Konstantinou

Sunday, 24 December 2017

Ο κυπριακός Νυχτοπάππαρος στα όρια του αφανισμού (Web TV) - Του Γιώργου Κωνσταντίνου - Εφημερίδα πολίτης 17/12/2017


ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ, 17.12.2017


http://politis.com.cy/article/o-kipriakos-nichtopapparos-web-tv


Κείμενο, φωτογραφίες, βίντεο του Γιώργου Κωνσταντίνου

Ο  Νυχτοπάππαρος η Νυχτοκόρακας με το επιστημονικό όνομα Egyptian fruit bat (Rousettus aegyptiacus) αποτελεί ένα από τα 30 θηλαστικά ζώα που συναντούμε στην Κύπρο και ένα από τα 19 είδη νυχτερίδων της Κύπρου. Είναι είδος Φρουτονυχτερίδας  και ανήκει στην κατηγορία των μεγαχειρόπτερων. Είναι το μεγαλύτερο είδος νυχτερίδας που έχουμε στον τόπο μας με άνοιγμα πτερυγίων μέχρι 60 εκατοστά.  

Η Κύπρος είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα που φιλοξενεί αυτό το είδος νυχτερίδας. Την συναντούμε επίσης σε μερικές αφρικανικές χώρες, σε χώρες της Mέσης Aνατολής, Πακιστάν και Ινδία.

Είναι νυχτόβιο ζώο και το κορμί του καλύπτεται από τρίχες γκρίζου χρώματος και διαθέτουν πτέρυγες με δερμάτινες μεμβράνες για να μπορούν να πετούν,  το κεφάλι του μοιάζει με νυφίτσα. Έχουν πολύ καλή όραση για να βλέπουν την νύχτα και δυνατά πόδια με μεγάλα νύχια για να μπορούν να γαντζώνονται στα δέντρα που τρέφονται, καθώς και στις οροφές των σπηλαίων όπου κρέμονται ανάποδα και κουρνιάζουν την μέρα. Την μέρα κουρνιάζει ομαδικά σε φυσικά σπήλαια , σε φαράγγια, σε σπήλαια παλαιών λατομείων και γαλαρίες παλαιών μεταλλείων. Στα σπήλαια παραμένουν ομαδικά κατά την διάρκεια τις μέρας η μια κολλητή πάνω στην άλλη για σκοπούς προστασίας και θερμότητας. Μόλις νυχτώσει βγαίνουν έξω προς αναζήτηση τροφής και επιστρέφουν ξανά πριν ξημερώσει. 




Γεννά αργά την Άνοιξη ένα μικρό το οποίο παραμένει γαντζωμένο στο στήθος της μητέρας του όπου και θηλάζει μέχρι να μπορεί να γαντζώνεται μόνο του στην οροφή της σπηλιάς και μετά να πετά μόνο του. Η μητέρα μπορεί να πετά έχοντας το μικρό γαντζωμένο πάνω της.  

Πολλές φορές μπορεί να εξαφανιστούν από ένα σπήλαιο στο οποίο ζουν και να επανεμφανιστούν σε μερικούς μήνες. Άγνωστο πού πάνε και γιατί.

Την νύχτα μπορούν να διανύσουν πολύ μεγάλες αποστάσεις αναζητώντας τροφή.

Είναι πολύ φιλικά ζώα και εξημερώνονται πολύ εύκολα, επίσης ζουν σε αιχμαλωσία και αναπαράγονται σε συνθήκες αιχμαλωσίας. Υπάρχουν στον ζωολογικό κήπο στην Λεμεσό όπου αναπαράγονται με επιτυχία και τα μικρά απελευθερώνονται στο φυσικό τους περιβάλλον.  



Τρέφεται αποκλειστικά με υπερώριμα φρούτα όπως σταφύλια, μέσπιλα, σύκα, φοινίκια, μήλα, μούρα, καρπούς του δέντρου μαυρομάτας, καρπούς φίκου και πολλά άλλα είδη φρούτων. Τρέφεται επίσης και με νέκταρ που παίρνει από διάφορα άνθη όπως άνθη αμυγδαλιάς και ευκαλύπτου.

Στο παρελθόν τα ζώα αυτά θεωρούνταν επιβλαβή για την γεωργία διότι τρέφονται με φρούτα και πίστευαν ότι κατέστρεφαν τις σοδιές όπου και καταπολεμήθηκαν άγρια. Ήταν ακόμα και επικηρυγμένο είδος ακόμα και από το κράτος που αγόραζε τα νεκρά ζώα.  Δηλητηρίαζαν τα ζώα μέσα στις σπηλιές , τα ανάγκαζαν να βγουν έξω από τις σπηλιές και τα πυροβολούσαν σκοτώνοντας τα κατά εκατοντάδες και αυτό δυστυχώς συμβαίνει και μέχρι σήμερα από μερικούς ασυνείδητους κυνηγούς που το κάνουν για διασκέδαση. 


Στην πραγματικότητα τα ζώα αυτά τρέφονται μόνο με υπερώριμα φρούτα τα οποία είναι άχρηστα για τους γεωργούς καθώς τα υπερώριμα φρούτα δεν είναι εμπορεύσιμα. Ο νυχτοπάππαρος διαλέγει τα υπερώριμα φρούτα διότι είναι μαλακά και έχουν αρκετό χυμό, μασά το φρούτο και καταπίνει μόνο τον χυμό ενώ το υπόλοιπο το φτύνει. Μπορεί να κάνει και μερικές ζημίες άλλα επειδή ενοχλεί τον άνθρωπο πρέπει να το εξαφανίσουμε; 

Είναι από τα ωφέλιμα ζώα διότι πολλές φορές μεταφέρουν το φρούτο μαζί με τους σπόρους του μακριά από το δέντρο για να το φάνε και με αυτό τον τρόπο βοηθούν στην διασπορά πολλών δασικών ειδών. Στην είσοδο πολλών σπηλιών βλέπουμε να υπάρχουν συκιές και η ύπαρξη τους οφείλεται στην δραστηριότητα των ζώων αυτών. Επίσης διαλέγοντας μόνο τα υπερώριμα φρούτα καταστρέφουν και τις κάμπιες πολλών βλαβερών εντόμων όπως την μεσογειακή μύγα. 


Σήμερα ο κυπριακός πληθυσμός του νυχτοπάππαρου βρίσκεται στα όρια αφανισμού καθώς υπολογίζεται ότι έχουν απομείνει μόνο χίλια άτομα και συνεχώς ο αριθμός αυτός μειώνεται. Η μείωσή αυτή οφείλεται στην καταστροφή των βιότοπων του ζώου αυτού, η παράνομη καταπολέμηση και ενόχληση του, τα φυτοφάρμακα καθώς και η έλλειψη τροφής λόγω της εγκατάλειψης πολλών καλλιεργειών όπως των σταφυλιών.

Τα δίχτυα λαθροθήρων που στήνονται σε περιβόλια για παράνομη παγίδευση πτηνών αποτελούν σοβαρό κίνδυνο για τον νυχτοπάππαρο καθώς τα ζώα αυτά πιάνονται την νύχτα μέσα στα δίχτυα. Κάποιος κάποτε βρήκε σε ένα περιβόλι ένα τέτοιο δίχτυ με 16 νυχτοπάππαρους πιασμένους πάνω, σε άθλια κατάσταση και μου το έφερε. Με πολλή δυσκολία και πολλή κόπο κατάφερα να τους βγάλω από το δίχτυ. Προσπάθησα να τους απελευθερώσω την νύχτα σε κατάλληλή περιοχή άλλα αρκετοί από αυτούς ήταν τραυματισμένοι από τα δίχτυα και δεν μπορούσαν να πετάξουν. Τους έβαλα σε ένα μεγάλο κλουβί μέχρι να θεραπευτούν. Ήταν πολύ φιλικά ζώα και μου έκανε εντύπωση το ότι από την πρώτη μέρα έτρωγαν από το χέρι μου. Σε μερικές βδομάδες αποθεραπεύτηκαν, έμπαινα στο κλουβί με φρούτο και αυτά πετούσαν και κάθονταν στο χέρι μου και έτρωγαν.

Μεταξύ τους υπήρχε ένας ολόασπρος με κατακόκκινά μάτια που έπασχε από αλμπινισμό. Όταν έδειξα μια φωτογραφία του σε Τσέχους επιστήμονες που μελετούν τα ζώα αυτά σε όλες τις χώρες που υπάρχουν, έμειναν έκπληκτοι και μου είπαν ότι έχουν δει πολλές χιλιάδες από αυτά τα ζώα άλλα ποτέ κάτι τέτοιο. 

Σπάνιο άτομο με αλμπινισμό. 

Επίσης έχω δει αρκετές φορές νεκρά ζώα να κρέμονται από ηλεκτροφόρα σύρματα, ο θάνατος τους οφείλετε στο ότι τα ζώα  κάθονται στο σύρμα ανάποδα, και λόγω μεγέθους  αγγίξουν και το δεύτερο σύρμα με αποτέλεσμα να παθαίνουν ηλεκτροπληξία.

Σήμερα πρόκειται για αυστηρά προστατευόμενο είδος στην Κύπρο όπως και όλα τα είδη νυχτερίδων της Κύπρου με νομοθεσία (Ο περί προστασίας  και διατήρησης της άγριας ζωής νόμος του 2003). Επίσης όλα τα είδη νυχτερίδων προστατεύονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο από την Οδηγία των Οικοτόπων 92/43/ΕΟΚ. 


Έχουν ληφθεί από το κράτος διάφορα μέτρα προστασίας των ζώων αυτών όπως δημιουργία μερικών φυτειών από δασικά είδη με τα οποία τρέφονται και τοποθέτησει ειδικών κάγκελων σε μερικές σπηλιές.  Αυτά τα μέτρα δεν είναι όμως αρκετά, πρέπει να γίνει μια ενημέρωση στον κόσμο κυρίως της υπαίθρου , να περιφραχτούν οι σπηλιές που συχνάζουν τα ζώα αυτά να τοποθετηθούν ενημερωτικές πινακίδες που να αποτρέπουν τον οποιοδήποτε να εισέρχεται μέσα. Οι σπηλιές που απέμειναν με τα ζώα αυτά είναι ελάχιστες, και είναι ξέφραγα αμπέλια για τον οποιονδήποτε και μπορούν να προστατευθούνε με πολύ λίγα έξοδα.   






ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
Ο Γιώργος Κωνσταντίνου γεννήθηκε το 1960 στη Λευκωσία και είναι φυσιοδίφης ερευνητής της κυπριακής βιοποικιλότητας. Φωτογράφος και κινηματογραφιστής αγρίας ζωής και πρόεδρος του συνδέσμου προστασίας φυσικής κληρονομίας και βιοποικιλότητας της Κύπρου. Με ακούραστη δράση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όσον αφορά το περιβάλλον και την βιοποικιλότητα του τόπου μας. 

Friday, 15 December 2017

Ελέφαντες και Ιπποπόταμοι ίσως τα πρώτα κυνηγετικά θηράματα των κυπρίων - Του Γιώργου Κωνσταντίνου - Περιοδικό Hunt & Shoot - Τεύχος 28.10.2017


Κείμενο φωτογραφίες  Γιώργος Κωνσταντίνου


Το κυνήγι στην Κύπρο έχει μια ιστορία 12.000 χρόνων και ξεκίνησε με την πρώτη άφιξη στην Κύπρο των πρώτων ανθρώπων, και από το οποίον εξαρτιόταν η επιβίωση τους.
Σήμερα όλοι ξέρουμε ότι το ενδημικό μας θήραμα είναι τα περδίκια, φραγκολίνες και λαγοί αλλά στο παρελθόν όσο και να μας φαίνεται απίστευτο τα πρώτα πιθανά κυνηγετικά θηράματα των κυπρίων ήταν Ιπποπόταμοι και ελέφαντες.
Η Κύπρος θεωρείται ωκεάνιο νησί και είναι αποτέλεσμα της σύγκρουσης τεκτονικών πλακών. Πριν εκατομμύρια χρόνια, η αφρικανική πλάκα συγκρούστηκε με την ευρασιατική πλάκα, με αποτέλεσμα η πρώτη να βυθιστεί κάτω από την ευρασιατική. Κατά τη διάρκεια της βύθισης, η ελαφρότερη πέτρα από τη βυθισμένη πλάκα άρχισε να λιώνει και μετά, υπό μορφή λάβας, να ανυψώνεται προς την επιφάνεια της γης. Η λάβα αυτή στην επαφή της με το νερό στερεοποιείται και αποτέλεσμα ήταν η γένεση της Κύπρου αρχικά με την δημιουργία του Τροόδους και μετα του Πενταδακτύλου που ήταν 2 ξεχωριστά νησιά. Μετα σχηματίστηκε και η πεδιάδα της Μεσαορίας που τα ένωσε κι έτσι η Κύπρος πήρε τη σημερινή της μορφή.
Αμέσως μετά την εμφάνιση της πρώτης ξηράς, άρχισε να εμφανίζετε και η πρώτη ζωή. Έντομα ταξίδευσαν από τις γειτονικές χώρες μέσο του αέρα και επιπλέοντες κορμούς. καθώς και τα πρώτα φυτά σε μορφή σπόρων μεταφερμένων από πουλιά, τον αέρα , και την θάλασσα.
Κατά το Ανώτερο Πλειστόκαινο έχουμε παρουσία ενδημικής νησιωτικής πανίδας
Στο Ανώτερο Πλειόκαινο και Πλειστόκαινο είχαμε ισχυρές, γρήγορες κλιματικές μεταβολές.
Οι παγετώδεις περίοδοι ακολουθούνταν από θερμότερες μεσοπαγετώδεις περιόδους.
Καινούργιες έρευνες έχουν δείξει ότι θα πρέπει να είχαμε μέχρι 30 παγετώδεις περιόδους τα τελευταία 3 εκ. έτη (μία κάθε 100000 χρόνια)
Στις παγετώδεις περιόδους η έκταση της Κύπρου αυξάνει αλλά ποτέ δεν ενώνεται με την κοντινή χέρσο.
Μόνο διασπορά μέσω θάλασσας μπορεί να εξηγήσει αυτή την μοναδική σύνθεση της ενδημικής πανίδας της Κύπρου, όπου στο νησί έφτασαν ζώα με κολυμβητικές ικανότητες.
Τα φυτοφάγα ζώα είναι εξαίρετοι κολυμβητές, σε αντίθεση με τα μεγάλα σαρκοφάγα.
Η στάθμη της θάλασσας κατά τις περιόδους αυτές ήταν κατά 100-120 μέτρα περίπου χαμηλότερη από την σημερινή. Υπολογίζεται ότι κατά τη διάρκεια των παγετώνων του Πλειστοκαίνου, η Κύπρος απείχε από την πλησιέστερη ξηρά (τον κόλπο Αλεξανδρέττας) περίπου 30 km. Και με πολλά ενδιάμεσα νησάκια. Επομένως, είτε κολυμπώντας, είτε επιπλέοντας πάνω σε κορμούς δέντρων, τα ζώα αυτά μπόρεσαν να φθάσουν μέχρι το νησί και να το εποικίσουν.
Τα ζώα αυτά είναι ιπποπόταμοι (Phanourios minutus) , ελέφαντες (E. Cypriotes) (σε κανονικό μεγάλο μέγεθος) η μοσχογαλή , μερικά είδη τρωκτικών (μυγαλί, ακανθοποντικός) , χελώνες ξηράς , χελώνες γλυκού νερού , και ερπετά .
H Πλειστοκαινική πανίδα της Κύπρου, όπως και όλων των νησιών της Μεσογείου , (Κρήτη, Σαρδηνία, Ρόδο, Τήλο, Κορσική, Σικελία). χαρακτηρίζεται ως μη ισορροπημένη, εξαιτίας της απουσίας των σαρκοφάγων ζώων. Στην Κύπρο το μοναδικό σαρκοφάγο ζώο του Πλειστοκαίνου είναι ένα είδος μοσχογαλής (Geneta plesictοides). Μικρό σαρκοφάγο σε μέγεθος γάτας που τρεφόταν με σαύρες , πουλιά και τρωκτικά.
Ένας πολύ σημαντικός χώρος με οστά είναι αυτός που βρίσκετε στην παραλιακή περιοχή ξυλοφάγου. Στην περιοχή αυτή έχουν βρεθεί οστά ιπποπόταμων, ελεφάντων, μοσχογαλής , αρπακτικών πουλιών , χελώνα γλυκού νερού και χελώνα ξηράς. Ο χώρος αυτός δεν έχει συνδεθεί ακόμα με την παρουσία ανθρώπου. Το σημαντικό του χώρου αυτού είναι ότι τα οστά των ελεφάντων είναι πολύ ποιο πολλά από αυτά των ιπποπόταμων. Τα οστά των ελεφάντων είναι σπάνια και πάντα υπερτερούσαν κατά πολύ τα οστά των ιπποπόταμων ενώ εδώ συμβαίνει το αντίθετο.
Πολύ πιθανόν ο χώρος αυτός να ήταν μια μεγάλη λίμνη όπου τα ζώα αυτά να κατέφευγαν εκεί για να ποιούν νερό. Τους καλοκαιρινούς μήνες το νερό συρρικνωνόταν και τα ζώα στην προσπάθεια τους να φτάσουν στο νερό να κολλούσαν στην λάσπη με αποτέλεσμα τον θάνατο τους.
Ιδιαίτερο επιστημονικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι χαυλιόδοντες , τα δόντια και τα οστά των ελεφάντων. Τα νέα ευρήματα Επιβεβαιώνουν ότι ο Elephas sp. Είναι διαφορετικό είδος από τον E. cypriotes.
To μέγεθός του είναι σαφώς μεγαλύτερο από τον E. cypriotes.
Ποιά όμως η σχέση του με τον E. cypriotes; Αποτελεί προγονική του μορφή ή όχι;
Ποια είναι η ηλικία των ευρημάτων;
Χρονολογήσεις για τον E. cypriotes έχουν δείξει ηλικία των ευρημάτων Ανώτερο Πλειστόκαινο.
Η όλη υπόθεση βρίσκετε υπό μελέτη και ελπίζουμε σύντομα να έχουμε τα επιστημονικά πορίσματα που θα δώσουν φως σε ακόμα ένα κομμάτι τις προϊστορίας του τόπου μας.
Τα φυτά και τα ζώα που ζουν σε γεωγραφικά απομονωμένες περιοχές έχουν την τάση να αναπτύσσουν ενδημικές μορφές. Ένα από τα πιο εντυπωσιακά αποτελέσματα αυτής της απομόνωσης είναι η δημιουργία γιγαντιαίων μορφών στα μικρού μεγέθους σπονδυλωτά (ερπετά, πτηνά, τρωκτικά θηλαστικά) και η δημιουργία νάνων μορφών στα μεγάλου μεγέθους ζώα, όπως οι ελέφαντες, οι ιπποπόταμοι και τα ελάφια
Αιτίες του νανισμού και του γιγαντισμού στα νησιώτικα οικοσυστήματα είναι:
Η μικρή έκταση των νησιών σε σχέση με τις ηπειρωτικές περιοχές
Οι μειωμένες πηγές τροφής
Η απουσία εχθρών
Η μείωση της γονιδιακής δεξαμενής
Η ενδογαμία
Οι κυπριακοί ελέφαντες και οι ιπποπόταμοι μετά την επίδραση του νανισμού είχαν μήκος μέχρι 1,5 μέτρο και 75 εκατοστά ύψος και με βάρος περίπου 250 κιλά. Το μικρό μέγεθος, τους έδωσε μεγαλύτερη ευκινησία και προσαρμοστικότητα στο σχετικά ορεινό και ημιορεινό κυπριακό περιβάλλον και στις περιορισμένες πηγές τροφής.
Ακόμα ένα θαύμα της φύσης που ο μόνος σκοπός του νανισμού ήταν την επιβίωση των ζώων και την διαιώνιση του είδους.
Με την πάροδο των χιλιάδων χρόνων και λόγο της απομόνωσης τους στο νησιώτικο περιβάλλον τα ζώα αυτά εξελιχθήκαν σε ενδημικά ζώα της Κύπρου.
Και όταν λέμε ενδημικά ζώα της Κύπρου σημάνει ότι αυτά τα ζώα ζούσαν στην Κύπρο και πουθενά αλλού στον κόσμο.
Η πρώτη αναφορά για την ύπαρξη των ζώων αυτών στην Κύπρο έγινε από την βρετανίδα παλαιοντολόγο Ροδοθεα Μπέιτς το 1903.
Τα ζώα αυτά έζησαν ανενόχλητα στην Κύπρο για χιλιάδες χρόνια μέχρι που οι άνθρωποι άρχισαν να έρχονται και να εποικούν το νησί από τις γειτονικές χώρες περίπου πριν 12 χιλιάδες χρόνια.
Οι άνθρωποι τότε ήταν κυνηγοί τροφοσυλεκτες , δηλαδή ζούσαν αποκλειστικά από το Κυνήγι και πιθανόν να κυνήγησαν τα ζώα αυτά μέχρι τελικού αφανισμού, αν και αυτό δεν έχει ακόμα επιστημονικά αποδειχθεί αλλά η εξαφάνιση των ζώων αυτών συμπίπτει χρονολογικά με την άφιξη των πρώτων ανθρώπων στο νησί.
Μέχρι στιγμής έχουν αναφερθεί στην Κύπρο περίπου 40 θέσεις με οστά νάνων
ιπποπόταμων και νάνων ελεφάντων με συντριπτική πλειοψηφία τα οστά των ιπποπόταμων.
Θέλω επίσης να αναφερθώ στον νεολιθικό άνθρωπο που αμέσως μετά από τον αφανισμό των προϊστορικών ζώων της Κύπρου έφερε από της γειτονικές χώρες διάφορα είδη ζώων για εκτροφή.
Τα ζώα αυτά είναι ένα είδος άγριας αγελάδας , πρόβατα , χοίρους , αλεπού , άγρινο , και το ελάφι dama mesopotamica.
Μερικά από αυτά είχαν ξεφύγει από τον άνθρωπο και επανήλθαν στην άγρια τους κατάσταση. Τα ζώα αυτά είναι το αγρινό , η αλεπού τα όποια υπάρχουν και σήμερα.
Επίσης ένα από αυτά είναι και το ελάφι dama mesopotamica το όποιο υπήρχε στο νησί και εξαφανίστηκε πριν 500 χρόνια λόγο ανελέητου κυνηγιού.
Τελειώνοντας θέλω να αναφέρω ότι αυτό είναι ένα παράδειγμα που μας δείχνει ότι η κακή διαχείριση και το αλόγιστο κυνήγι έχει ως αποτέλεσμα την καταστροφή και την εξαφάνιση πολλών ειδών για πάντα.
Πρέπει να προστατεύσουμε την πανίδα και χλωρίδα του τόπου μας για να μπορούμε να την χαιρόμαστε για πάντα και φυσικά η γνώση και η κατανόηση των λαθών του παρελθόντος θα αποτελέσει την επιβίωση μας και την συνέχεια μας στο μέλλον.


Thursday, 7 December 2017

Όλα για την κυπριακή αλεπού. Υπερπληθυσμός ή όχι; (pics & vids) - Του Γιώργου Κωνσταντίνου - Εφημερίδα πολίτης 3/12/2017

ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ, 3.12.2017


http://politis.com.cy/article/ola-gia-tin-kipriaki-alepou-iperplithismos-i-ochi-pics--vids

Στον πλανήτη μας υπάρχουν δώδεκα είδη αλεπούδων τα οποία ανήκουν στο γένος Vulpes, ανήκουν στα θηλαστικά και στην οικογένεια Κυνίδες (Canidae). Την αλεπού τη συναντάμε σε όλες τις ηπείρους εκτός της Ανταρτικής.
Αν και συγκαταλέγονται στα σαρκοφάγα ζώα στην ουσία είναι παμφάγα, καθώς τρέφονται και με διάφορα φυτικά είδη και φρούτα.
Το πιο γνωστό και διαδεδομένο ανά τον κόσμο από αυτά τα δώδεκα είδη είναι η κόκκινη αλεπού (Vulpes vulpes) και τη συναντάμε σε 47 υποείδη σε ολόκληρο τον πλανήτη. Αποτελεί το μεγαλύτερο είδος σε μέγεθος από όλα τα άλλα είδη αλεπούδων .


Κόκκινη αλεπού
Η κυπριακή αλεπού ανήκει στο είδος κόκκινη αλεπού (Vulpes vulpes) και είναι ένα από τα 47 υποείδη που συναντάμε στον πλανήτη μας και αποτελεί το μεγαλύτερο αρπακτικό ζώο που έχουμε στον τόπο μας και φημίζεται για την πονηριά και την εξυπνάδα της, εξ ου και η φράση «Είναι πονηρός σαν αλεπού». Σε περιπτώσεις εξημέρωσης από μικρή ηλικία δεν διαφέρει καθόλου η συμπεριφορά της από έναν φιλικό σκύλο. Δεν είναι επιθετικό ζώο και ποτέ δεν επιτίθεται στον άνθρωπο.
Είχα την τύχη και την απίστευτη εμπειρία να μεγαλώσω κάποτε ένα μικρό αλεπουδάκι και έμεινα έκπληκτος με την εξυπνάδα του και το πόσο φιλικό και παιχνιδιάρικο ήταν με τους ανθρώπους. Το μόνο κακό ήταν ότι δεν καθόταν ποτέ ήσυχο και κατέστρεφε τα πάντα στο σπίτι.



Είναι νυκτόβιο ζώο και κυνηγά τη νύκτα υπό την κάλυψη του σκότους αν και πολλές φορές τη συναντάμε να κυκλοφορεί και τη μέρα. Την ημέρα κρύβεται σε βαθιά λαγούμια που κατασκευάζει στο έδαφος και τα οποία  πάντα έχουν δύο εισόδους για σκοπούς διαφυγής σε περίπτωση κινδύνου. Κρύβεται επίσης σε σπηλιές, φυσικές τρύπες και κοιλώματα, καθώς και σε εγκαταλελειμμένα υποστατικά ακόμα και σε υπονόμους.

Το βίντεο μου που ακολουθεί(Το αγόρι και η αλεπού), είναι αντιπροσωπευτικό των εμπειριών που πρέπει να έχουν τα παιδιά μας και οι επόμενες γενιές απο τη φύση και τα ζώα:


Έξι χιλιάδες χρόνια
Η παρουσία της αλεπούς στο νησί μας ξεπερνά τις έξι χιλιάδες χρόνια και υπήρξε ένα από τα κυνηγετικά θηράματα των πρώτων νεολιθικών ανθρώπων που εποίκισαν την Κύπρο. Κόκαλα αλεπούς έχουμε βρει σε χώρο απόρριψης τροφικών καταλοίπων, των νεολιθικών ανθρώπων κοντά στον Άγιο Σωζόμενο χρονολογούμενα το 4000 π.Χ. Τα κόκαλα της αλεπούς ήταν αναμεμιγμένα με άλλα κόκαλα ζώων όπως αγριόχοιρου, ελαφιού, άγριας αγελάδας και αιγάγρου.
Πολύ πιθανόν την αλεπού να την έφεραν στο νησί από τις γειτονικές μας χώρες οι νεολιθικοί άνθρωποι πριν έξι χιλιάδες χρόνια για εκτροφή, να τους ξέφυγε επανερχόμενη ξανά στην άγρια της κατάσταση, όπως έχει συμβεί και με το κυπριακό αγρινό.

Η αλεπού τρέφεται με πουλιά, μικρά θηλαστικά , ερπετά, διάφορα φυτικά είδη, φρούτα, μεγάλα έντομα όπως ακρίδες, σκουλήκια, ψοφίμια ακόμα και με ανθρώπινα σκουπίδια. Είναι ένα από τα ωφέλιμα ζώα, καθώς ένα πολύ μεγάλο μέρος της διατροφής της αποτελούν οι ποντίκες και άλλα τρωκτικά που είναι μια μάστιγα για τους γεωργούς. Μια αλεπού μπορεί να καταναλώσει αρκετές χιλιάδες τρωκτικά μέσα σε έναν χρόνο. Ενεργεί και ως καθαριστής της φύσης, καθώς τρέφεται με ψοφίμια και άρρωστα αδύνατα ζώα που μπορεί να πιάσει πιο εύκολα. Διαδραματίζει στη φύση και τον ρόλο του ρυθμιστή του υπερπληθυσμού άλλων ειδών όπως τρωκτικών, ερπετών και γενικά όλων των ειδών με τα οποία τρέφεται κρατώντας έτσι τις ισορροπίες της φύσης. Όταν έχει περίσσευμα φαγητού συνηθίζει να το θάβει στο έδαφος για να το φάει αργότερα.




Τροφική αλυσίδα
Συνηθίζουν σε παραλιακές περιοχές όπου αναπαράγονται οι θαλάσσιες χελώνες να σκάβουν τις φωλιές τους και να τρώνε αβγά και χελωνάκια, φυσικά αυτό είναι μέρος της τροφικής αλυσίδας αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις αυτό είναι καταστροφικό για τις χελώνες. Μια νύκτα είδα στη Λάρα, που είναι ένας από τους πιο σημαντικούς τόπους αναπαραγωγής των θαλάσσιων χελωνών, ομάδα από αλεπούδες να σκάβουν δίπλα από τα προστατευτικά κλουβιά των φωλιών των χελωνών και να τρώνε τα αβγά. Αυτό συνεχιζόταν καθ' όλη τη διάρκεια της νύκτας με αποτέλεσμα την καταστροφή δεκάδων φωλιών μόνο σε μια νύκτα. Αυτό μπορεί να αποφευχθεί με κατασκευή μεγαλύτερων κλουβιών από τους αρμοδίους. Επίσης είδα και βιντεογράφησα δύο αλεπούδες μέσα στην προστατευόμενη και περιφραγμένη λίμνη της Ορόκλινης, που μπορούν να καταστρέψουν σε μια νύκτα όλες τις φωλιές των σπάνιων πουλιών που αναπαράγονται εκεί, κάτι που επίσης πρέπει να δουν οι αρμόδιοι.


Οι αλεπούδες ζευγαρώνουν τους χειμερινούς μήνες και γεννούν νωρίς την άνοιξη. Η κύηση διαρκή περίπου 50 μέρες. Γεννούν μέσο όρο πέντε μικρά, ενώ σε καλές περιόδους με πλούσιο θήραμα μπορεί να γεννήσει και να αναθρέψει μέχρι και 10 μικρά σε λαγούμια στο έδαφος που κατασκευάζει η ίδια και τη φροντίδα τους αναλαμβάνει μόνο το θηλυκό. Τα μικρά γεννιούνται με χρώμα γκρίζο και κλειστά μάτια τα οποία τα ανοίγουν σε δύο βδομάδες περίπου. Οι αλεπούδες μπορούν να ζήσουν το μέγιστο μέχρι και δέκα χρόνια αλλά στην Κύπρο αυτό είναι πολύ δύσκολο λόγω της παράνομης καταπολέμησής της.

Η αλεπού λόγω του ότι είναι το μεγαλύτερο αρπακτικό ζώο του τόπου μας δεν έχει φυσικούς εχθρούς εκτός από τον άνθρωπο. Αν και προς το παρόν είναι προστατευόμενο είδος στην Κύπρο δέχεται μεγάλη πίεση από παράνομο κυνήγι και δηλητήρια, επίσης δεκάδες σκοτώνονται καθημερινά στους δρόμους από αυτοκίνητα και από ατυχήματα.

Μισητό ζώο είναι και για τους κτηνοτρόφους

Λόγω του ότι τρώνε και κυνηγετικά θηράματα όπως περδίκια και λαγούς είναι μισητό ζώο για τους περισσοτέρους κυνηγούς που τις θεωρούν ανταγωνιστές στο θήραμα και τις πυροβολούν όταν τις συναντήσουν. Μισητό ζώο είναι και για τους κτηνοτρόφους καθώς η αλεπού τους κατασπαράζει κουνέλια, κοτόπουλα, περιστέρια ακόμα και γάτους τη νύχτα. Πολλές φορές τοποθετούν δολώματα με δηλητήρια με σκοπό να αποδεκατίσουν τις αλεπούδες με αποτέλεσμα να σκοτώνουν εκτός από αλεπούδες και άλλα είδη όπως σκαντζόχοιρους, σκύλους, γάτους και αρπακτικά πουλιά. Με αυτόν τον απαράδεκτο απάνθρωπο και απαίσιο τρόπο έχουμε αποδεκατίσει τους γύπες μας.


Τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί υπερπληθυσμός της αλεπούς και αυτό είναι αλήθεια, καθώς το διαπιστώνω πολλές φορές στις καθημερινές μου εξορμήσεις στη φύση. Πολλοί διαμαρτύρονται ότι τις βλέπουν ακόμα και μέσα σε πόλεις και χωριά κατασπαράζοντάς τους τα οικόσιτα ζώα τους. Οι κυνηγοί φωνάζουν ότι η αλεπού ευθύνεται για τη μείωση των θηραμάτων. Πολλοί ζητούν από την Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας να επιτρέψουν το κυνήγι τους ξανά. Από την άλλη οι φιλόζωοι διαμαρτύρονται και επικαλούνται τα δικαιώματα των ζώων. Η αλήθεια είναι ότι ένα νησί σαν την Κύπρο δεν μπορεί να σηκώσει έναν υπερπληθυσμό αλεπούδων και αυτό το λέω με λύπη διότι συμπαθώ ιδιαίτερα τα ζώα αυτά.
Όλοι έχουν δίκαιο και οι φιλόζωοι και οι κυνηγοί αλλά και οι κτηνοτρόφοι. Τι πρέπει όμως να γίνει; Ποια είναι η λύση για αυτό το μεγάλο πρόβλημα;
Μεγάλα ερωτήματα που πρέπει να δουν, να μελετήσουν και να λύσουν οι αρμόδιοι. Ας συμβουλευτούν ειδικούς από άλλες πολιτισμένες χώρες και πώς αντιμετώπισαν παρόμοιες περιπτώσεις και να πράξουν ανάλογα πάντα με σεβασμό προς τα ζώα και τη φύση.



ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
Ο Γιώργος Κωνσταντίνου γεννήθηκε το 1960 στη Λευκωσία και είναι φυσιοδίφης ερευνητής της κυπριακής βιοποικιλότητας. Φωτογράφος και κινηματογραφιστής αγρίας ζωής και πρόεδρος του συνδέσμου προστασίας φυσικής κληρονομίας και βιοποικιλότητας της Κύπρου. Με ακούραστη δράση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όσον αφορά το περιβάλλον και την βιοποικιλότητα του τόπου μας.

Πηγή: http://politis.com.cy/article/ola-gia-tin-kipriaki-alepou-iperplithismos-i-ochi-pics--vids